自治区卫生计生委领导走访慰问百岁老顾问麦文奎同...

Рим папасы
лат. Pontifex Romanus
Илтамга
Нигезл?н? датасы	33
Титул	Папа[d]
Р?сми исем	Episcopus Romanus, Vicarius Iesu Christi, Successor principis apostolorum, Summus Pontifex Ecclesiae Universalis, Primatus Italiae, Archiepiscopus metropolitanus provinciae Romanae, Superanus sui iuris civitatis Vaticanae, Servus Servorum Dei
Эшч?нлек ?лк?се	papacy[d] ??м Petrine ministry[d]
Выбран по результатам	papal election[d]
Титул префиксы	Его Святейшество[d]
Р?сми резиденция	Р?с?л сарае[d] ??м Квириналь сарае[d]
Гад?тт? кулланылган транспорт	Папамобиль
Вазифа били	Лео XIV
Идар? ителг?н оешма	Katolik ?irk?w, Изге т?хет[d], Рим епархиясе[d] ??м Roman Catholic Ecclesiastical Province of Rome[d]
Д??л?т	Ватикан
Юрисдикцияг? карый	Katolik ?irk?w
Т?б?нр?к ранг	Кардинал-епископ[d]
Сайлаучы	Коллегия кардиналов[d]
Р?сми веб-сайт	vatican.va/holy_father/index.htm?(ингл.), vatican.va/holy_father/index_it.htm?(италь.), vatican.va/holy_father/index_ge.htm?(алм.), vatican.va/holy_father/index_sp.htm?(исп.), vatican.va/holy_father/index_po.htm?(порт.), vatican.va/holy_father/index_fr.htm?(фр.) ??м vatican.va/latin/latin_popes.html?(лат.)
Эпонимик т?ркемн?р т?ркеме	Т?ркем:Рим папалары т?ркеме[d]
Рим папасы Вики?ыентыкта

百度 不仅体现在了更强的加速能力上，V8发动机的声效远比宝马的直列6缸发动机更有感染力，对于烘托高性能车的氛围起到了至关重要的作用，试问哪位性能车迷不着迷于发动机的轰鸣？在悬挂设定方面，奔驰的驾驶模式选择给予更丰富选择，甚至在这样一款高性能轿跑车上同样有舒适和节能模式，也就意味着更加适合日常使用。

Рим папасы (лат. Pontifex Romanus – рим понтифигы; яки лат. Pontifex Maximus – югары суверен понтифик) – Католик чирк?вене? башлыгы, католиклыкта аерым дини-с?яси институт. Католиклар ?чен Рим папасы Изге Т?хетне? ??м аны? суверен бил?м?се булган Ватиканны? т?п идар?чесе итеп санала.

Титул

Рим папасы халыкара хокукта аерым сыйфатка ия суверен ш?хес (persona sui generis), ч?нки ул бер юлы ?ч т?рле хакимият функциял?рен ?ти:

1. Изге Т?хетне? башлыгы ??м суверены,
2. Изге Петрны? (беренче Рим епискобыны?) варисы буларак – Католик чирк?вене? башлыгы ??м югары иерархы.
3. Ватикан ш???р-д??л?тене? суверены.

Рим папасыны? Изге Т?хет башлыгы буларак тулы суверенитеты бил?м?л?р булу-булмауга карамастан саклана.

Ватиканны? (Изге Т?хет урнашкан ?ирлекне?) 1929 елгы Латеран килеш?л?ре бел?н расланган суверенитеты Изге Т?хет суверенитетыннан чыга.

Католик ?йр?тм?л?ре буенча, папа Изге Петрны? варисы булып санала, шу?а к?р? Чирк??д? югары хакимиятк? ия.

2013 елны? 13 мартында Рим папасы итеп Аргентинадан килг?н Хорхе Марио Бергольо сайланды. Ул Франциск исемен алды.

Р?сми титул

• Рим епискобы — Episcopus Romanus
• М?сихне? викарие — Vicarius Christi
• Апостоллар кен?зе варисы — Successor principis apostolorum
• Д?нья чирк?вене? югары баш рухание — Caput universalis ecclesiae
• Б?ек понтифик — Pontifex Maximus
• Италия примасы — Primatus Italiae
• Рим вилаятене? ?рх?р?е ??м митрополиты — Archiepiscopus ac metropolitanus provinciae ecclesiasticae Romanae
• Ватикан ш???р-д??л?те суверены — Princeps sui iuris civitatis Vaticanae
• Алла колларыны? колы — Servus Servorum Dei.

Элек кулланылышта булган ?К?нбатыш Патриархы? титулы 2006 елда бетерел?.

Тарих

Титул

Христианлыкны? беренче гасырларда папа атамасы барлык епископларга карата кулланыла, ? а?а кад?р – фатихалау хокукы булган барлык руханилар карата ?йтел?. VI гасырда да кайбер епископларны? папа дип аталуы хакында м?гъл?матлар бар. Л?кин VII гасырдан б?генге чорга кад?р папа д?р???се бары тик Рим ??м Александрия епископларына гына бирел?, шул ук вакытта Константинополь праваслау чирк?венд? ?протопапа? - Изге София ??мигында яки Зур сарайда баш рухани д?р???се – сакланган.

Папалык тарихыны? т?п д?верл?ре

Папалык институты тариxында тарихчы галимн?р т?б?нд?ге чорларны аерып карыйлар:

• Никеяга кад?р, яки Константинны? император булуына кад?рге чор – 313 яки 325 елга кад?рге д?вер. Христианлык Рим империясенд? тыелган чор.
• Константиннан остготларга кад?р (313 – 493). Христианлык Рим империясенд? д??л?т дине статусын ала.
• Остгот чоры (493 – 537). Остготларны? с?яси йогынтысы астында
• Византия чоры (537 – 752). Византия йогынтысы астында.
• Франк чоры (756 – 857). Франкларны? с?яси йогынтысы астында.
• Папалыкны? кимсетелг?н хал?те д?вере (1044-1048 елларга кад?р). Папалык йогынтылы гаил?л?р т?эсиренд? (порнократия, Теофилактлар, Кресцентийлар).
• Империячел папалык (1048 – 1257). Папаларны? га??еп кодр?тле булган чагы.
• Папалар Рим читенд?ге резиденциял?рд? (1257 – 1309).
• Авиньон ?сирлеге (1309 – 1377).
• Б?ек к?нбатыш б?ленеше (1378 – 1417).
• Я?арыш чорындагы папалык (1417 – 1534).
• Реформация ??м Контрреформация (1517 – 1585).
• Барокко (1585 – 1689) ??м М?гъриф?т чоры папалыгы.
• Инкыйлаблар чоры папалыгы (1775 – 1861).
• Рим м?сь?л?се (1861 – 1929).
• Х?зерге чор (1929 елдан), Латеран килеш?л?ренн?н со?.

Папалар исемлеге

Т?п м?кал?: Рим папалары ??м антипапалары исемлеге

Сайлаулар, идар?д?н баш тарту, папаны? ?леме

Папаны? ?леме

Изге т?хетне? Sede Vacante чорындагы туграсы

Т?п м?кал?: Sede Vacante

Камерленго – сарайны? т?п хезм?тк?ре – папаны? ?лемен тулысынча раслагач, вакантлы, буш т?хет чоры башлана. Ул я?а понтифик сайланганга чаклы д?вам ит?.

Камерленго ?лг?н дип саналучы понтификка кечкен? к?меш ч?кеч бел?н ма?гаена ?ч тапкыр суга, чукындырылганда бирелг?н исеме бел?н энд?ш?, ?авап бир?ен сорый. Папа ?авап бирм?с?, камерленго бу ??мл?не ?йт?: Vere Papa mortuus est (тат. ?Папа чыннан да вафат?). Шул мизгелд?н алып папа т?хете ?чен Sede Vacante периоды башлана.

Сайлаулар

Т?п м?кал?: Конклав

Рим папасы гомерлек м?дд?тк? кардинал ?ыенында – конклавта – алдагы папаны? ?леменн?н яки аны? т?хетт?н баш тартуыннан? со? сайланыла. Я?а сайланучы т?хетне кабул ит?е турында игълан итк?ч (? бу сайлаудан со? шунда ук эшл?нел?), понтификат – идар? чоры – башланган дип санала. Кануни яктан, папа итеп тел?с? кайсы ?йл?нм?г?н католик ир-аты сайланыла ала, конклавтан со? ул руханилыкка яки епископлыкка багышланырга тиеш. Л?кин со?гы бернич? гасырда папа вазифасын бары рухани-кардиналлар гына алды. Кардинал булмаган со?гы папа Урбан VI 1387 елда, ? сайлау алдыннан рухани булмаган со?гы понтифик – Лев X - 1513 елда сайлана. Сайлау алдыннан епископ булмаган со?гы папа – Григорий XVI – 1831 елда идар? ит? башлый.

Папаны? исеме

Конклавта сайлангач та, я?а папа ?зен? идар? итк?н чорда кир?кле исем ??м тиешле т?ртип санын сайлый. 1555 елдан со? барлык Рим папалары т?хетк? утырганда исемн?рен алыштырганнар, л?кин кануни яктан бу м??б?ри т?гел.

Ваз кич?

Т?п м?кал?: Папаны? ваз кич?е

Кануни хокук кодексы папаны? т?хетт?н баш тарту м?мкинлеген ис?пк? ала. Аны? буенча ваз кич?не кемне? д? булса раславы кир?к т?гел: ваз кич?не? д?реслеге ?чен берд?нбер шарт – папаны? ?з тел?ге бел?н кит?рг? тиеш. Бенедикт XVI 2013 елны? 28 февраленд? т?хетт?н ваз кичте — а?а кад?р бу хокукын кулланган со?гы папа Григорий XII иде (1415 елда понтификаты т?мамлана). Кайбер м?гъл?матлар буенча, 2000-еллар башында Иоанн Павел II д? с?лам?тлек начараю с?б?пле вазифасын калдыру хакында уйланган.

Папаны? хакимияте

Папаны? Чирк?? кысаларында хакимияте

Папаны? Чирк??д?ге хакимияте – б?тен Католик чирк?ве ?стенн?н булган, д?ньяви хакимиятт?н б?йсез ??м ?хлак ??м дин м?сь?л?л?рен? ген? т?гел, ? Чирк?? идар?сен? ?к тарала торган югары ??м юридик яктан тулы хакимият.

Папа Чирк??д? югары канун чыгару хакимиятен гам?лг? ашыра: папа (??м Д?нья ?ыены) б?тен Чирк?? яки аны? аерым ?леше ?чен м??б?ри булган кануннар чыгару, аларны а?лату-ш?рехл??, ?зг?рт? ??м туктату хокукына ия.

Папа каноник яктан югары, апостоллар хакимиятен? ия. Иман ??м ?хлак м?сь?л?л?ренд? папа дин ?йр?тм?сене? сафлыгын к?з?т?, ягъни ялган т?гълиматларны кире кага, дин д?гъваты (миссионерлык х?р?к?те) бел?н идар? ит?, Католик чирк?вене? Д?нья ?ыеннарын чакыра, аларны? утырышларын алып бара (ш?хс?н ?зе яки р?хс?тле кешел?ре бел?н), карарларын раслый, ?ыеннарны к?чер? яки тарата. Папа дин м?сь?л?л?ренд? хатасызлыкка ия (ягъни хаталар эшл?рг? с?л?тле д? т?гел).

Папа Чирк??не? югары х?кем хакимиятен? д? ия. Тел?с? кайсы м?хк?м? эше а?а беренче инстанцияг? ?иб?релг?н кебек тапшырыла ала. ?инаятьл?рд? гаепл?н?че кардиналлар, нунцийл?р ??м епископларны бары тик папа гына х?кем ит? ала. Чирк?? процессларында апелляциял?р буенча папа 3 нче инстанцияд? эшл?рне х?л ит?. Папа чыгарган карар буенча д?ньяви м?хк?м?г? шикаять бел?н м?р???гать ит? тыела.

Папа кулында Чирк??не? югары башкарма хакимияте: ул епархиял?рне барлыкка китер?, ?зг?рт?, бетер?; епископларны вазифаларында раслый, урыннан к?чер? яки алып ата, вакансиял?рне тутыра, югары д?р???д? чирк?? милке бел?н идар? ит?, я?а ??лиял?р ??м изгел?рне игълан ит?.

Папа – Католик чирк?вене? гомумилеге (универсальлеге) ??м берд?млегене? гаранты. Шу?а к?р? папа хакимияте суверен. Папа аша Чирк??не? аерым ?лешл?ре д? тулы к?ч бел?н эшлил?р. Папаны? берд?нбер хакимият булуы Чирк?? эченд? канунилык ??м т?ртипне саклау ?чен кир?к. Рим чирк?ве бер хакимиятле ??м ул демократияне д?, аристократияне д? кабул итми. Пападан башка д?нья ?ыены да юк. ?ыен вакытында папа ?лс?, утырышлар Римны? я?а епискобын сайлаганчы туктатыла.

Папаны? д?ньяви хакимияте

Папа – Ватикан д??л?тене? башлыгы. 1870 елга кад?р папалар х?зерге Италияне? шактый ?ирл?рене? ??м 1791 елга кад?р Францияне? кайбер бил?м?л?рене? – ?папа ?лк?сене?? – д?ньяви ху?алары булалар.

Папа хакимиятене? ку?т-кодр?тене? и? югары ноктасы – 1075 елда кабул ителг?н ?Папаны? диктаты? (лат. Dictatus papae) диг?н документ.

Сылтамалар

• Изге Т?хетне? р?сми сайты (the Holy See) (лат.) (италь.) (фр.) (порт.)
• Рим папаларыны? ш?хси тугралары
• Папалык институты // Лекция А.В. Юдина в проекте ПостНаука (28.02.2013) (рус.)